Βέγκενερ, Άλφρεντ Λόταρ

(Alfred Lothar Wegener, Βερολίνο 1880 – Γροιλανδία 1930). Γερμανός γεωφυσικός. Έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αστρονομία και τη μετεωρολογία και ασχολήθηκε με γεωφυσικές και γεωλογικές μελέτες για να επιβεβαιώσει κυρίως τη θεωρία του σχετικά με τη μετατόπιση των ηπείρων, την οποία διατύπωσε το 1910. Οργάνωσε τρεις αποστολές στη Γροιλανδία και πέθανε εκεί κατά τη διάρκεια της τρίτης. Η θεωρία της μετατόπισης των ηπείρων στηρίζεται στην υπόθεση ότι οι στεριές που υπάρχουν σήμερα αποτελούσαν στην αρχή έναν και μόνο όγκο, την Παγγαία, περιτριγυρισμένη από μια απέραντη θάλασσα, την Πανθάλασσα. Εξαιτίας τεράστιων ρηγμάτων φαίνεται ότι η Παγγαία διαμελίστηκε σε πολλούς όγκους σιάλ (στερεού φλοιού – οι σημερινές ήπειροι και τα μεγάλα νησιά) που έπλεαν πάνω στο λιγότερο σκληρό σίμα (μανδύα). Λόγω της περιστροφής της Γης, οι ηπειρωτικές μάζες υπέστησαν μια κίνηση παρέκκλισης μετατοπιζόμενες προς τα δυτικά. Υποτίθεται ακόμα ότι σε αυτή την κίνηση δεν ήταν ξένες ορισμένες μαγματικές κινήσεις κάτω από τον φλοιό της Γης. Ο Β. προσκόμισε πολλά επιχειρήματα για να υποστηρίξει τη θεωρία του. Τα γεωλογικά επιχειρήματά του συνίστανται στο ότι οι ήπειροι παρουσιάζουν συχνά μια αντιστοιχία στις ακτογραμμές, ειδικά η Αφρική και η Νότια Αμερική, στην πλευρά τους προς τον Ατλαντικό. Συχνά, εκεί όπου διαπιστώνεται αυτός ο παραλληλισμός σημειώνεται επίσης και μια αντιστοιχία στις στρωματογραφικές σειρές. Στις δυτικές παρυφές των κινούμενων μαζών σχηματίζονται ορεογενείς πτυχώσεις (όπως είναι η περίπτωση της Αμερικής). Τα παλαιοντολογικά επιχειρήματά του προέκυψαν από τη μελέτη της σημερινής και της παλιάς κατανομής των ζωντανών οργανισμών, η οποία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στο παρελθόν πρέπει να υπήρξε δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ των ηπείρων. Αυτό εξηγείται μόνο με την υποθετική ύπαρξη ηπειρωτικών γεφυρών ή με τη μετατόπιση των ηπείρων. Τέλος, τα γεωφυσικά επιχειρήματα προέκυψαν από μετρήσεις του γεωγραφικού μήκους, που απέδειξαν μια ανάλογη κίνηση μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής και μεταξύ Ευρώπης και Γροιλανδίας (στην τελευταία αυτή περίπτωση, τα δύο σιαλικά τεμάχια απομακρύνθηκαν κατά 36 μ. τον χρόνο, από το 1922 έως το 1927). Οι θεωρίες του Β. αρχικά αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό από την επιστημονική κοινότητα και μόλις τη δεκαετία του 1960 άρχισαν να επιβεβαιώνονται, με τις επιστημονικές ανακαλύψεις της εποχής.